Тековни проекти

ШТО е GLOBE?

Global Learning and Observations to Benefit the Environment

Глобално учење и откривање во полза на животната средина

GLOBE е светска научна и образовна програма, која ја координира работата на учениците, наставниците и научниците со цел да се проучува и разбере глобалната животна средина.

GLOBE има создадено меѓународна мрежа на ученици од основно и средно образование за проучување на проблемите на животната средина, изведувајќи разни мерења во средината и разменувајќи корисни податоци за животната средина меѓу себе, како и со меѓународната научна заедница.

GLOBE програмата беше иницирана во 1994 година од страна на американскиот потпредседател Ал Гор и званично отпочна на 22 април 1995 година на 25 годишнината на Денот на Земјата.

GLOBE претставува меѓународно партнерство во кое се инволвирани земји од целиот свет. Програмата ја води Владата на САД преку партнерства со други земји. Во програмата досега се вклучени повеќе од 100 земји со над 10 000 училишта.

>>>GLOBE во Македонија:

Цели на GLOBE се:

• Да се зголеми свеста за животната средина на поединците во целиот свет.

• Да се придонесе кон научното разбирање на Земјата.

• Да им се помогне на учениците насекаде да постигнат повисоки стандарди во науката и математиката.

GLOBE развива чувство за науката, математиката и напредната технологија меѓу младите луѓе. Учениците вршат извонредно значајна научна работа и непосредно ги гледаат резултатите од своите проучувања.

Главни области на истражување

1.          Атмосфера

2.          Земјина покривка

3.          Вода

4.          Почва

5.          Фенологија

6.          GLOBE ноќе

Силата на GLOBE е во партнерството

Учениците вршат директни експерименти кои имаат вистинско научно значење. Тие учат како нивните локални откритија, заедно со оние на други ученици и научници од целиот свет, ја дополнуваат сликата за животната средина на земјината топка.

Наставниците во целиот свет ги упатуваат учениците како да вршат мерења, им помагаат на учениците да го разберат значењето на нивните набљудувања и ја објаснуваат важноста на глобалните визуализации (глобалната свест).

Научниците и учениците ги анализираат податоците во врска со информациите добиени од други извори. Проучувањата на животната средина во рамките на GLOBE помагаат за остварување на подобро разбирање на Земјата.

Нациите од целиот свет ги вклучуваат своите учлишта во GLOBE со цел да ја зголемат глобалната еколошка свест и глобалното собирање на податоци.

Организациите и програмите кои го поддржуваат еколошкото образование и научните активности се здружуваат во заеднички заложби со GLOBE.

“GLOBE претставува возбудлива можност за учениците да стекнат поголема свест за еколошките предизвици со кои се соочува планетата и за добивање на вредни научни податоци кои не би можеле да се соберат на друг начин”

Сали К. Рајд, Астронаут


“Учениците на GLOBE се млади научници, десетици илјади кои учат за Планетата Земја… а потоа не учат нас”

                                                                                                        Потпретседателот на САД, Ал Гор

Материјали_работилница бр.4

Материјали_работилница бр.3

Материјали_работилница бр.2

Материјали_работилница бр.1

Брошура

Техничко упатство

Република Македонија ја ратификуваше Конвенцијата за биолошка разновидност (КБР) во 1997 година, а со тоа се обврза и заложи да ги спроведува обврските од Конвенцијата. Членот 6 од Конвенцијата ги обврзува сите земји да изработат национални стратегии, а членот 26 редовно да испраќаат национални извештаи во кои ќе се содржи информација за мерките кои се преземени за спроведување на КБР и нивната ефективност.

Студијата за состојбата со биолошката разновидност во Република Македонија беше изработена во 2003 година, а првата Национална стратегија за биолошка разновидност со акциски план (НСБРАП) беше донесена во 2004 година. Досега, Република Македонија има изработено четири национални извештаи кон КБР, како и неколку тематски извештаи. Преку проектот, исто така се обезбеди поддршка за изработка на петтиот национален извештај кон Конвенцијата за биолошка разновидност.

Проектот за ревизија на Националната стратегија за биолошка разновидност со акциски план на Република Македонија и изработка на 5-от национален извештај кон Конвенција за биолошка разновидност го спроведува Министерството за животна средина и просторно планирање (МЖСПП) во соработка со Регионалната канцеларија на УНЕП во Виена, а со финансиска подршка од Глобалниот еколошки фонд (ГЕФ). Проектот започна со реализација во јануари 2013 година и се очекува да се спроведува до крајот на 2014 година.

Проектот се спроведува во 5 компоненти:

Компонента 1 – Проценка на моменталната состојба со биолошката разновидност во РМ и степенот на реализација на првата НСБРАП, усвоена во 2004 година.

Компонента 2 – Поставување национални цели и приоритети во согласност со глобално поставените цели, усвоени на 10-от Состанок на Страните на Конвенција за биолошка разновидност во 2010 година, познати како Целите од Аичи, со важност до 2020 година.

Компонента 3 – Развивање национална стратегија и акциски план за биолошка разновидност, со акцент за интегрирање на заштитата на биолошката разновидност во различните релевантни сектори (земјоделство, шумарство, ловство, транспорт, туризам, енергетика, просторно и урбанистичко планирање, рурален развој и др.), намалување на сиромаштијата и интегрирање во националните планови за борба против климатските промени.

Компонента 4 – Развивање планови за спроведување на националната стратегија.

Компонента 5 – Поставување институционална рамка, следење на состојбата, изготвување на 5-от национален извештај кон Конвенција за биолошка разновидност и воспоставување механизам за размена на информации за биолошка разновидност.

НСБРАП е главна алатка за имплементација на Конвенцијата за биолошка разновидност. Во рамките на Конвенцијата, концептот на НСБРАП е дефиниран како интегративен, мулти-секторски, партиципативен инструмент за планирање на заштитата на биолошка разновидност на национално ниво.

Насоките за водечките принципи за изработка/ревизија на НСБРАП се дадени во Одлуката бр IX/8 усвоена на 9-та Конференција на Страните на Конвенција за биолошка разновидност, и тоа:

1. НСБРАП треба да ги опфати трите цели на КБР: зачувување на биолошката разновидност, одржлива употреба на незините компоненти и еднаква распределба на придобивките кои произлегуваат од користење на генетските ресурси. Исто така, НСБРАП може да вклучи и цели од други конвенции од областа на заштита на биолошката разновидност.
2. НСБРАП треба да ги нагласи и да се стреми да ги одржи придобивките од биодиверзитетот и екосистемските услуги врз благосостојбата на луѓето.
3. НСБРАП е стратешки инструмент за постигнување конкретни резултати. Нејзина задача е да се идентификуваат и приоретизираат потребните акции заради остварување на целите на КБР на национално ниво, и да се направи план за спорведување на тие акции.
4. Процесот за изработка на НСБРАП треба да биде отворен, партиципативен и транспарентен. Вклучувањето на сите релевантни засегнати страни уште во текот на изработка на Стратегијата е неопходно за изработка на опсежен стратешки документ, како и за ефективно спроведување на планираните активности за заштита на билошката разновидност во иднина.
5. НСБРАП треба да вклучи мерки за интегрирање на биодиверзитетот во секторските политики и програми, особено заради постигнување на целта за одржливо користење на биодиверзитетот.
6. Планирањето на заштитата на биодиверзитетот е долготраен, цикличен адаптивен процес. Тој бара постојан мониторинг, евалуација и ревизија, во согласност со прогресот, условите и научените лекции.

Во рамките на проектот е предвидено вклучување на сите заинтересирани страни на централно и локално ниво (владините институции и организации, научните институции, невладините организации, бизнис секторот и локалните заедници) уште од самиот почеток на релизација на проектот. Исто така, ќе се обезбеди координација со другите релевантни тековни проекти.

Преку организирање на четири работилници, повеќе експертски состаноци и учество на други настани ќе се овозможи сите проектни резултати (секторски студии, извештаи, планови) да бидат споделени и отворени за коментари од сите заинтересирани страни.

1. Иницијалниот состаноксе одржа на 19 февруари 2013 година во Скопје на кој беа презентирани компонентите на проектот со временска рамка за реализација на планираните активности, како и обврските на Република Македонија кон Конвенцијата за биолошка разновидност. Вкупно 112 претставници од релевантни министерства и државни агенции, научни институции, јавни претпријатија, субјекти за управување со заштитените подрачја, невладини организации, релевантни тековни проекти и медиуми.
2. Втората работилница со засегнатите страни за поставување на националните цели, приоритети и индикатори се одржа од 2 – 4 октомври 2013 год. во Берово со учество на 52 претставници од релевантни институции и организации како и медиуми. Во текот на трите работни дена беа претставени тековните состојби со биолошката разновидност во Македонија со осврт на клучните закани за биолошката разновидност и екосистемските услуги, како и анализата на реализацијата на првата НСБРАП. Дефинирањето на националните цели беше спроведено преку работа во работни групи според упатствата од Конвенцијата за дефинирање и спроведување на Целите од Аичи. На работилницата, меѓу другото, беа презентирани Протоколот од Нагоја за пристап до генетските ресурси и праведна и рамноправна распределба на придобивките што резултираат од нивно користење и Бонските упатствата за спроведување на Протоколот со цел да се направи иницијално запознавање со обврските и приодбивките од овој Протокол, доколку се донесе одлука за ратификување на истиот.
3. Третата работилница со засегнатите страни на тема „дефинирање на акцискиот план за постигнување на националните цели за биолошка разновидност“ се одржа од 4 – 6 февруари 2014 год. во Струмица со учество на над 60 претставници од релевантни институции и организации, граѓански здруженија и релевантни тековни проектни канцеларии. На почетокот на работилницата беа претставени главните резултати од анализата на состојбата со биолошката разновидност, анализата на заканите и главните сектори кои влијаат врз биолошката разновидност во Македонија, нацрт визијата и нацрт националните цели за биолошката разновидност. Идентификацијата на потребните акции за постигнување на дефинираните национални цели и приоритети за заштита на биолошката разновидност беше спроведено преку работа во 4 работни групи согласно дефинираните четири национални стратешки цели. Содржината на петтиот национален извештај кон КБР беше презентирана на крајот од работилницата. Исто така, се дискутираше за потребата од изработка на стратешка оцена на влијанието врз животната средина за Стратегијата за биолошка разновидност со акциски план согласно законската регулатива.
4. Прослава на меѓународниот ден на биолошката разновидност беше организирана на 22^ри мај 2014 во Делчево преку соработка на двата тековни проекти за ревизија на Националната стратегија за биолошка разновидност со акциски план и Швајцарската Програма за зачувување на природата во Македонија. Со конкурс на фотографии на тема „биолошката разновидност во брегалничкиот регион“, изработка на детски цртежи, организирање игри на тема екологија, промоција на проекти за зачувување на биолошка разновидност во регионот, размена на бројни интересни содржини и материјали поврзани со заштитата на биолошката разновидност/природата, како и презентации на тема „островски биодиверзитет“ беше одбележан меѓународниот ден за заштита на биолошката разновидност. Подигнување на јавната свест и едукација за зачувување на биолошката разновидност беа главна цел на настанот со што се придонесува за општата имплементација на Акцискиот план за биолошка разновидност во земјата.
5. На Четвртата работилница со засегнатите страни, која се одржа на 11ти декември 2014 година беше презентирана и дискутирана нацрт НСБРАП и идентификуваните приоритети за зачувување на биолошката разновидност во Mакедонија, кои се очекува да приоднесат кон постигнување на глобалните цели до 2020 година (т.н. Цели од Аичи), и плановите за имплементација. На работилницата учествуваа 73 претставници од релевантни институции и организации кои активно се вклучија во дискусијата и со своите коментари и препораки придонесоа за подобрување на стратегијата и допрецизирање на Акцискиот план за биолошка разновидност.

За повеќе информации обратете се кај:

Робертина Брајаноска, национален консултант за координација на проектот
robertina.brajanoska@unvienna.org

Даниела Рендевска, национално контакт лице за Конвенцијата за биолошка разновидност
d.rendevska@moepp.gov.mk