Лабораторијата за хроматографски анализи на Институтот за хемија при Природно-математичкиот факултет, Универзитет Св. Кирил и Методиј, ја става во функција новата аналитичка опрема која ќе се користи за независен мониторинг и контрола на ефектите на чистењето на линданот во ОХИС на животната средина. Опремата во вредност од 94,000 американски долари е донирана од Кралството Норвешка во рамките на проектот „Нордиска поддршка за напредок на Северна Македонија“ кој го спроведува Канцеларијата за проектни услуги на Обединетите нации – УНОПС.
„Изминатите две години, Норвешка обезбеди значителна поддршка на процесот на чистење на линданот во ОХИС. Заедно со владата, го воспоставивме Мулти-партнерскиот фонд за животна средина за ОХИС кој го раководи УНОПС. Досега дониравме 1,5 милиони евра во фондот кој има за цел да раководи со оваа сложена операција за чистење. Убедни сме дека со нашата поддршка, како и поддршката на пошироката заедница, ова долгогодишно прашање од областа на животната средина ќе биде решено. Исто така веруваме дека е важно да имаме добро поставен мониторинг на процесот на чистење и токму затоа ги зајакнуваме и капацитетите на лабораторијата, која ќе може да спроведува важни анализи за ефектите врз животната средина“, изјави Геир Јохансен, заменик амбасадор на Кралството Норвешка.
Лабораторијата за хроматографски анализи доби разновидна опрема како гасен хроматограф, семплери, концентратори, лабораториска опрема, растворувачи и стандарди кои ќе овозможат редовен мониторинг на емисиите на загадувачките супстанции во воздухот и почвата во согласност со мониторинг планот за отстранувањето на линданот од ОХИС. Во исто време, опремата ќе ги зајакне локалните капацитети за заштита на животната стредина бидејќи лабораторијата ќе функционира и како истражувачка лабораторија за развој на методи за анализа на пестициди и останати органски загадувачи и ќе обезбеди услуги кои ќе може да ги користат јавните тела за мониторинг на животната средина како и пошироката заедница.
„Задоволство ми е да објавам дека е потврдено дека две агенции на Обединетите Нации (УНИДО и УНОПС) ќе работат заедно на санирање на загадената почва. УНИДО ќе спроведе првична ремедијација на 450 тони изомери на хексахлороциклохексан (HCH) и 200 тони контаминирана почва од HCH од малиот базен во ОХИС, и дополнително УНОПС, преку Мулти-партнерскиот фонд за животна средина и проектот Нордиска поддршка за напредок на Северна Македонија ќе биде одговорен за ремедијација на 240 тони HCH и 653 тони контаминирана почва со HCH. Очекуваме работата на терен да започне со првични активности како што е расчистување на околината во месец јули. Во текот на чистењето, ние во континуитет ќе ја информираме јавноста за напредокот на целиот процес – најави министерот за животна средина и просторно планирање Насер Нуредини.
Норвешката амбасада обезбеди и поддршка за процесот на акредитација на лабораторијата кој наскоро ќе биде спроведен. Со тоа ќе се потврди дека методите кои се користат во лабораторијата се во согласност со највисоките стандарди и ќе биде издадено формално признание за спроведување на ваков тип на мерења.
„Основна цел на лабораторијата ќе биде контрола на животната средина при чистењето на заостанатиот линдан и неговите изомери од кругот на ОХИС и за таа цел оваа лаборатoрија е опремена и се подготвува за акредитација според стандардот за лаборатории за тестирање. Нашата долгорочна цел, како високообразовна и научноистражувачка институција, е со постојано надградување и зајакнување на капацитетите на лабораторијата со луѓе и опрема да дадеме придонес во едукацијата на компетентни хемичари за лабораториите во индустријата и институциите, како и да се вклучиме во програми за мониторинг на органски загадувачи во животната средина како една од неопходните алатки за справување со загадувањето“, изјави професор Марина Стефова, раководител на лабораторијата за хроматографски анализи.
