5 qershori është Dita Botërore e Mjedisit dhe këtë vit komuniteti ndërkombëtar e dedikoi në mbrojtjen e biodiversitetit duke bërë thirrje për veprim kundër humbjes së përshpejtuar të specieve dhe degradimit të botës natyrore. Themi, “Është koha për natyrën” sepse një milion specie bimore dhe shtazore po zhduken, kryesisht si rezultat i veprimtarisë njerëzore. Diversiteti biologjik luan një rol kryesor në ruajtjen e funksionalitetit të ekosistemeve, duke siguruar kështu mallra dhe shërbime specifike të rëndësishme për njerëzit. Sigurimi i ushqimit të shëndetshëm, ujit, ilaçeve dhe ajrit të pastër janë vetëm disa nga shërbimet themelore, të njohura ndoshta për secilin person, që marrim nga ekosistemet. Vetë proceset që zhvillohen në to kanë një efekt të dobishëm për njerëzit – e mbrojnë nga përmbytjet, erozioni, ndryshimet klimatike. Më në fund, diçka e paçmueshme që i ofrohet njerëzimit, dhe nuk mund të ekzistojë nëse funksionimi normal i ekosistemeve prishet nga ndonjë faktor, është mundësia për të shijuar dhe rikrijuar natyrën. Të gjitha ndryshimet që ndikojnë në diversitetin biologjik ndikojnë automatikisht në funksionalitetin e ekosistemeve, kështu edhe ndaj mirëqenies njerëzore.
Se si janë zhvilluar sistemet tona ekonomike dhe si është ndikimi i tyre në mjedis janë çështje që bota nuk mund t’i shmangë edhe kur ballafaqohemi me pandeminë e koronavirusit dhe krizën aktuale klimatike.
Edhe Ministria e Mjedisit Jetësor dhe Planifikimit Hapësinor, përmes Sektorit të Natyrës, po punon gjithashtu intensivisht në mbrojtjen e natyrës, përmes mbrojtjes së diversitetit biologjik dhe peizazhit dhe mbrojtjen e trashëgimisë natyrore në zonat e mbrojtura dhe më gjerë, si dhe mbrojtjen e gjërave të rralla natyrore.
Megjithëse vendi ynë ka gjeodiversitet dhe biodiversitet të konsiderueshëm që është rezultat i shumëllojshmërisë së reliefit, karakteristikave klimatike, ekologjike, hidrologjike dhe pedologjike, është edhe më e rëndësishme të ndërmarrim veprime në kohë për t’i mbrojtur ato sepse përndryshe aktivitetet e pakontrolluara njerëzore e prishin ekuilibrin natyror dhe janë një shkak i drejtpërdrejtë i shumë efekteve anësore..
Diversiteti biologjik në RMV karakterizohet nga pasuria dhe heterogjeniteti i specieve dhe ekosistemeve dhe një shkallë e lartë e besueshmërisë dhe endemizmit. Përkundër faktit se diversiteti i florës dhe faunës në vendin tonë ende nuk është studiuar plotësisht, megjithatë, sipas informacionit të disponueshëm, ai tregon një pasuri të madhe – mbi 23.019 taksonë, nga të cilat 2.095 specie të algave, 2.000 lloje të kërpudhave, 450 lloje likenesh, 3.200 bimë vaskulare dhe 500 specie myshqesh, 13.379 jovertebrore dhe 555 lloje vertebrash.
Dhe Ligji për Mbrojtjen e Natyrës, Strategjia Kombëtare e Mbrojtjes së Natyrës me Planin e Veprimit (2017-2027) dhe Strategjia Kombëtare për Diversitetin Biologjik me Planin e Veprimit (2018-2023) janë aktet themelore brenda të cilave ne i gjurmuan drejtimet e mbrojtjes dhe arritjes së grupit të qëllimit.
Ne jemi duke punuar edhe më shumë për ktët që deri në vitin 2020 të rritet përqindja e zonave të mbrojtura nga ato aktualet 9% deri në 11,5% nga i gjithë territori i vendit, si dhe përmbushja e Qëllimit Global Aiçi 11 e Konventës për Mbrojtjen e Diversitetit Biologjik që të rritet sipërfaqja e zonave të mbrojtura deri në 15%, të sigurohet lidhja e tyre funksionale si një rrjet ekologjik dhe të vendoset një menaxhim efektiv i zonave të mbrojtura në bashkëpunim me komunitetet lokale.
Kjo punë rezultoi në përgatitjen e studimeve për valorizimin e vlerave natyrore të Malit Shar, Maleve të Osogovës, Liqenit të Prespës, Vodnos dhe PK Pelister. Në vijim është përgatitja e një Studimi për “Çengino Kale” në Malet e Maleshevës dhe plotësimi i studimit për “Studençishko Bllato”.
Është përgatitur Lista e Kuqe Kombëtare, me të dhëna nga vlerësimet e kryera dhe statusi i konservimit për të gjithë 46 amfibët dhe zvarranikët në nivel kombëtar dhe për 14- bimët vaskulare.
Është përgatitur një dosje për emërimin e lokalitetit “Dllaboka Reka” në PK Mavrovë në Listën Preliminare të UNESCO-s për pyjet e vjetra të ahut. Dosja u dërgua në Qendrën Botërore të UNESCO-s në Paris.
Në bashkëpunim me sektorin joqeveritar, është përgatitur një propozim-aplikim për emërimin e Liqenit të Ohrit dhe “Studençishko Bllato” në Listën e Konventës “Ramsar”. Në vijim është harmonizimi i tij institucional. Gjithashtu, përkundër faktit se ne ende nuk e kemi statusin e një shteti anëtar të BE-së, ne jemi duke punuar intensivisht në përgatitjen e inventarit për identifikimin e zonave potenciale të ardhshme Natura 2000.
Dhe pikësisht, me rastin e 5 qershorit, IUCN ka aprovuar një grant, dhe së shpejti do të fillojë përgatitjen e një Studimi për valorizim dhe Draft Planit për menaxhimin e Monumentit Natyror Liqeni i Ohrit, si dhe një Draft Plan për menaxhimin e ardhshëm të Parkut Kombëtar Mali i Sharrit. Projekti do të zbatohet nga Zyra Rajonale e Unionit Ndërkombëtar për Ruajtjen e Natyrës për Evropën Lindore dhe Azinë Qendrore (IUCN ECARO) në bashkëpunim me MMJPH dhe UNEP, me pjesëmarrjen e ekspertëve ndërkombëtarë dhe kombëtarë.
Mbetet që të gjitha palët e interesuara shoqërore në nivelin kombëtar dhe atë lokal, përfshirë sektorin qytetarë, shkollat dhe çdo individ, të ndërmarrin veprime për rivitalizim dhe mbrojtje të ekosistemeve natyrore, sepse Koha është natyrë.
